Bestuurlijke hoofdlijn

Wie had begin 2020 kunnen denken dat we ook in 2021 nog volop geconfronteerd zouden zijn met de gevolgen van de coronapandemie? Het was een jaar waarin op momenten weer meer mogelijk was, maar de nodige lockdowns hebben veel gevraagd van de veerkracht van onze stad. Voor veel ondernemers, verenigingen en maatschappelijke instellingen was ook 2021 een lastig jaar vanwege de vele beperkingen en ondanks de nationale en lokale steunpakketten. Voor ons als gemeentebestuur alle reden om de coronareserve opnieuw met € 15 miljoen te vullen. Hierdoor waren we ook dit jaar in staat om met gerichte ondersteuningsmaatregelen de vitale maatschappelijke infrastructuur overeind te houden. Ieder kwartaal hebben we beoordeeld wat er aan ondersteuning nodig was en we hebben gedaan wat nodig was. Onze financiële positie liet dat gelukkig toe. Daarnaast stonden we natuurlijk ook aan de lat om landelijke steunmaatregelen uit te voeren en geldende regels te handhaven.

De coronacrisis heeft tegelijkertijd laten zien dat we een economisch veerkrachtige regio zijn. Het hightech-karakter van de regio bleek goed bestand tegen alle beperkingen en veerde relatief snel terug. Onderstaande figuren illustreren dat goed.

Deze figuren laten goed zien dat onze regio snel herstelde. Daardoor zijn veel banen behouden gebleven, op alle niveaus. Natuurlijk had de cultuur-, evenementen- en horecasector in onze stad en regio het zwaar. Maar onze economische bedrijvigheid is op de toekomst gericht en draagt positief bij aan de veerkracht en weerbaarheid van onze stad en inwoners. In goede tijden, en ook in tijden van crisis. Het voordeel hiervan kan niet onderschat worden. Tegelijkertijd is onze economie ook de aanjager van zaken als schaarste op de woningmarkt en tekorten op de arbeidsmarkt. Deze groeigerelateerde vraagstukken vragen ook komende periode veel aandacht.

De relatief gunstige economische ontwikkeling heeft geholpen, maar dat is uiteraard niet het enige wat telt. Hoewel er op momenten meer kon, de vele beperkingen om te kunnen ontmoeten, te reizen en te vieren hebben dit jaar opnieuw zijn tol geëist op het welbevinden van mensen, in het bijzonder van jongeren. Enerzijds waren we meer dan in 2020 ingesteld op leven met corona. Digitaal vergaderen en werken op afstand zijn inmiddels de gewoonste zaak van de wereld. De beschikbaarheid van vaccins en de testfaciliteiten boden meer mogelijkheden om te leven met het virus. Maar het bleef ongemakkelijk en sociaal ‘arm’. Naast individueel ongemak hadden we in 2021 ook te maken met oplopende spanningen in de samenleving. Deze namen toe door de felle discussie tussen voor- en tegenstanders van coronamaatregelen. De vraag om wel of niet te vaccineren leidde tot veel en vaak hoogoplopend debat. Inmiddels lijken al deze zaken op het moment van schrijven van deze jaarrekening al weer ver weg. Corona is nog wel onder ons, maar de beperkingen zijn losgelaten en de landelijke steunpakketten zijn beëindigd. De samenleving is teruggekeerd naar ‘normaal’ en de acute coronacrisis lijkt inmiddels voorbij. Toch moeten we alert blijven. Er wordt rekening gehouden met een opleving van het virus in het najaar met het risico van nieuwe mutaties. Daarnaast moeten we oog houden voor de eventuele langetermijneffecten van corona op mensen en op onze maatschappelijke infrastructuur.

De oorlog in de Oekraïne heeft de aandacht voor corona inmiddels verdrongen. Deze crisis brengt voor 2022 de nodige vraagstukken met zich mee. Eindhoven wil haar bijdrage leveren in de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Daarnaast worden onze inwoners geconfronteerd met forse stijgingen van de kosten van levensonderhoud, waarbij de stijging van de energieprijzen direct gerelateerd is aan de oorlog. Ondanks dat dit niet een onderwerp is voor de jaarrekening over 2021, kunnen we het niet onbenoemd laten. Het houdt de samenleving bezig en naast het menselijk leed is het geopolitiek een zeer verontrustende ontwikkeling. Zeker voor een internationaal georiënteerde stad als Eindhoven.

Evenwicht en Energie

Ondanks dit alles kijken we trots en tevreden terug op 2021. Tevreden omdat we gedaan hebben wat nodig is en we de stad goed door de coronacrisis geloodst hebben. Trots op wat we in de afgelopen jaren bereikt hebben. Met deze jaarrekening sluiten we ons laatste volledige jaar af van deze collegeperiode.

‘Evenwicht en Energie’ is de titel van ons akkoord en terugkijkend naar 2021 is dat precies wat we bereikt hebben. We zijn gestart met een volledig uit het lood geslagen financiële situatie die we terug in evenwicht gebracht hebben. Natuurlijk slaagden we daar vooral in door de combinatie van bezuinigingen en het naar G40-niveau brengen van de woonlasten. Maar wat ook bijdroeg, was dat we meer grip hadden op de processen, de financiële beheersing en de managementinformatie. Voorbeeld daarvan zijn de aantallen indicaties in het sociaal domein en het beter inzicht in de projecten in het ruimtelijk domein. Meer inzicht was namelijk noodzakelijk om dichter op de bal te kunnen spelen en gerichter te kunnen (bij)sturen. Daarmee voorkomen we in de toekomst verrassingen of grote tegenvallers. Dit heeft rust gebracht. Naast een betere financiële positie, heeft deze rust ons ook geholpen bij het goed inspelen op corona. Beter inzicht stelt je in staat om snel te schakelen. Het heeft niet alleen voor evenwicht op korte termijn gezorgd, maar we hebben daarnaast ook een noodzakelijk fundament voor de langere termijn neergelegd.

Het is voor de vierde keer op rij dat we de jaarrekening positief afsluiten. Dit is wat ons betreft het beste bewijs dat het evenwicht daadwerkelijk en voor langere tijd gerealiseerd is. Dat geeft rust en zorgt voor veerkracht omdat we kunnen inspelen op actuele ontwikkelingen, zonder dat meteen over bezuinigingen onderhandeld hoeft te worden. Er is daarmee meer ruimte om keuzes te maken. Deze financiële veerkracht is welkom en noodzakelijk omdat Eindhoven in een nieuwe fase zit van groei en ontwikkeling, die de komende jaren veel impact zal hebben. Deze nieuwe fase gaat immers gepaard met financiële en maatschappelijke kansen en risico’s.

In het licht van de afgelopen turbulente periode zijn we trots op de ambtelijke organisatie. Naast alle extra werkzaamheden die voortvloeien uit de coronapandemie, heeft de organisatie in het afgelopen coronajaar hard doorgewerkt om de ambities uit het coalitieakkoord te realiseren. Zelfs meer dan dat. U heeft dit kunnen zien in de laatste update van het collegeprogramma, die wij u op 22 april jl. hebben aangeboden.
Tegelijkertijd is de overbelasting van de ambtelijke organisatie een punt van zorg. En met de ontwikkelingen in de Oekraïne komt daar een nieuwe opgave bij. Relatief nieuw zijn daarnaast de cyberdreigingen. Daarbij gaat het om het oplossen van digitale kwetsbaarheden, zoals we zagen bij Log4j. Maar het gaat ook om toenemende dreiging van aanvallen op onze infrastructuur. Hof van Twente liet zien hoe ingrijpend dit kan zijn als er succesvol wordt binnengedrongen in onze systemen. Niet alleen in termen van kosten, maar ook in relatie tot de continuïteit van onze dienstverlening en onze verantwoordelijkheid om zorgvuldig om te gaan met de (privacygevoelige) gegevens van onze inwoners. De rekenkamer heeft hier in 2021 onderzoek naar gedaan en het is duidelijk dat er op dit gebied voor de komende tijd stevige vraagstukken en opgaven liggen.
Bovenstaande ontwikkelingen laten zien dat de afgelopen jaren een stevig prijskaartje hadden voor de ambtelijke organisatie. Ondanks corona is het werk doorgegaan, er is een tandje bovenop gezet en is gedaan wat gedaan moest worden. Zoals u in het peilstokonderzoek kon lezen, loopt de organisatie op haar tandvlees en staat sterk onder druk. Berenschot constateert dat er in relatie tot de driehoek raad-college-ambtelijke organisatie sprake is van een ‘kwetsbaar systeem’ en beschrijft dit als een tredmolen waarin ontevredenheid (bestuurlijk en ambtelijk) de boventoon voert. Het peilstokonderzoek laat zien dat de organisatie niet fit genoeg is om de huidige ambities op een gezonde manier te realiseren. Tegelijkertijd constateert Berenschot dat op basis van de cijfermatige benchmark de gemeentelijke organisatie niet onderbezet of ondergefinancierd is ten opzichte van de gekozen referentiegemeenten. Gelet op de komende groei van de stad constateert Berenschot dat er ook kwantitatief meer nodig is wil de gemeente de schaalsprong van de stad bijhouden. Daar ligt een stevige opgave voor onze opvolgers, waar we met het peilstokonderzoek een goed fundament voor hebben neergelegd. Hetzelfde geldt voor ons streven naar een inclusieve organisatie en een divers personeelsbestand. Ook daarvoor hebben we in de afgelopen jaren een stevig fundament gelegd waar naar onze verwachting de resultaten de komende jaren zichtbaar zullen worden.

Zorgzaam en zorgvuldig
In 2021 hebben we flinke stappen gezet om de zorg toekomstbestendiger in te richten. Na een aantal jaren waarin de focus noodgedwongen op kostenbeheersing lag, is er steeds meer ruimte ontstaan voor inhoudelijke vernieuwing en transformatie van onze zorgtaken. Hiervoor hebben we in 2021 € 4,2 miljoen structureel vrijgespeeld binnen de bestaande middelen. Ook een bewijs dat we daadwerkelijk een trendbreuk hebben kunnen realiseren.

Met deze middelen hebben we een aantal betekenisvolle stappen kunnen zetten. Onder andere is het armoede- en schuldenbeleid versterkt. Hierdoor kon dit -ondanks corona- toch goed doorlopen en konden we inspelen op de risico’s van de verhoogde vraag hiernaar. Een mooi recent voorbeeld hiervan is de eenmalige tegemoetkoming in de vorm van 180 euro en een energievoucher ten behoeve van energie-armoede. Mentale gezondheid is door corona onder druk komen te staan. Met inzet op outreachend werken, ambulante GGZ-zorg en de inzet van de wijk-GGD investeren we structureel in het aanbieden van laagdrempelige zorg dicht bij mensen. Gezondheid is in 2021 onder invloed van corona sowieso een thema met prioriteit. We hebben daarom in 2021 geïnvesteerd in het opstellen van een integraal gezondheidsbeleid. Met veel partijen in de stad hebben we preventieakkoorden gesloten. Gezamenlijk timmeren we stevig aan de weg om het aantal gezonde jaren van onze inwoners te vergroten. Er is daarnaast flink geïnvesteerd in de regionale samenwerking en er ligt nu op zowel Jeugd als Beschermd wonen/Maatschappelijke Opvang een stevige basis om op verder te bouwen.
Tenslotte hebben we in 2021 ruimte gemaakt om ons transformatieprogramma van structurele financiering te voorzien. Dit programma is de motor voor de continue verbetering en vernieuwing van ons zorgaanbod. Inclusief middelen voor een onderzoeksprogramma en inzet op datagestuurd werken als belangrijke randvoorwaarden voor deze vernieuwing.

Het jaar 2021 was het eerste uitvoeringsjaar van een nieuwe aanpak van de maatschappelijke opvang. In 2019 was het nieuwe beleid vastgesteld en 2020 stond in het teken van de aanbesteding hiervan. Vervolgens is afgelopen jaar hoofdaannemer Springplank040 aan de slag gegaan met haar onderaannemers Leger des Heils, Ervaring die Staat en Neos. Doel is dat Springplank binnen twee weken onderdak en begeleiding op maat beschikbaar heeft wanneer een dakloze zich meldt. Mooi dat dit gestart is en we zien nu al de nodige veranderingen in de manier waarop met dak- en thuislozen wordt omgegaan. Tegelijkertijd is de praktijk weerbarstig. Corona heeft de start niet gemakkelijk gemaakt. Daarnaast werkt de krapte op de Eindhovense woningmarkt niet mee, omdat het daardoor lastig is om snel geschikte woonplekken te vinden. Dit naast het feit dat kleinschalige woonvoorzieningen en 24-uurs opvang vaak discussies oproepen in de betreffende wijk. Toch zien we positieve ontwikkelingen. Een goed voorbeeld is de woonvoorziening aan de Vestdijk voor mensen met complexe problematiek. Deze functioneert zonder noemenswaardige overlast. Goede samenwerking met de buurt blijkt ook hier een succesfactor te zijn.

De beoogde doordecentralisatie van beschermd wonen naar de regiogemeenten is in 2021 uitgesteld naar 1 januari 2023. Het gaat hier om een kwetsbare doelgroep. De ambitie hierbij is dat we passende zorg dicht bij huis kunnen leveren en dat ingezet wordt op goede en gerichte begeleiding om uitstroom te bevorderen. In 2021 hebben we gewerkt aan de voorbereiding hiervan. We hebben ingezet op innovatie in het licht van uitstroombevordering. Dat laatste is mede vanuit het oogpunt van financiële risico’s van belang voor Eindhoven in haar huidige rol als centrumgemeente. Een onderdeel van de doordecentralisatie is namelijk dat bestaande cliënten voor rekening blijven komen van de gemeente Eindhoven en nieuwe cliënten voor de gemeente van herkomst. Ons budget wordt afgebouwd vanuit de gedachte dat cliënten ook uitstromen en we zijn risicodrager als dit niet of onvoldoende gebeurt. We blijven in gesprek met de regio om hier vanuit de solidariteitsgedachte goede afspraken over te maken.

Op het gebied van jeugdzorg ontstond vorig jaar gelukkig extra financiële ruimte vanuit het Rijk. De uitspraak in de arbitragezaak tussen VNG en het Rijk was de erkenning dat te weinig geld beschikbaar is gesteld voor de decentralisatie van de jeugdzorg. In 2021 en 2022 is hiervoor éénmalig extra geld beschikbaar gesteld. Hiermee hebben we dreigende tekorten kunnen dempen en hebben we geïnvesteerd in het Deltaplan Jeugd. Dit is een lokaal verbeterplan voor de jeugdzorg, waarbij de menselijke maat en de zorg en ondersteuning van kwetsbare jongeren en gezinnen centraal staat. In het landelijke regeerakkoord wordt structureel extra ruimte voor de jeugdzorg beschikbaar gesteld, gekoppeld aan een landelijk hervormingsprogramma voor de jeugdzorg. Echter, het laatste woord is hierover landelijk nog niet gezegd. De omvang van de extra middelen wijkt namelijk af van het oordeel van de arbitragecommissie en in de jeugdzorg is sprake van oplopende tekorten.

De menselijke maat is een begrip dat in 2021 centraal stond: landelijk (naar aanleiding van de toeslagenaffaire), maar ook in Eindhoven. Dat was mede naar aanleiding van een aantal casussen waarbij spanning optrad tussen de regels en de weerbarstige praktijk. De praktijk leert dat regels (of de uitleg daarvan) ervoor kunnen zorgen dat mensen onbedoeld in de knel kunnen komen. We hebben in 2021 stappen gezet om daar alert op te zijn, zodat we er tijdig op in kunnen spelen als dit dreigt voor te komen. We hebben onder andere voortgang geboekt met de inrichting van de zogenaamde ‘sociale weegtafel’, stimuleren van maatwerk met de kostendelersnorm en toepassen van de omgekeerde toets. Daarbij redeneert de uitvoering meer vanuit de bedoeling van de wet in plaats van de letter en het effect van het besluit op belanghebbende wordt vooraf meegewogen. Ook zijn we in 2021 gestart met het Huis naar Werk. Een centrale plek waar inwoners, bedrijven en partners terecht kunnen voor zaken op het gebied van werk, inkomensvoorziening en scholing. In onze sterke arbeidsmarktregio zoeken we naar meer samenwerking, aansluiting op de vraag en aanbod maar vooral meer duidelijkheid voor werkzoekende  en werkgevers. Het Huis naar Werk is gestart als regionaal mobiliteitsteam en heeft de ambitie om verder te groeien tot de centrale plek waar gemeenten en partners hun brede dienstverlening aanbieden voor passend werk en scholing.

Sterk en stedelijk
Op de valreep van 2021 verscheen het landelijke coalitieakkoord “Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst”. Met daarin de voor de regio Eindhoven cruciale zinnen: “…De Regio Deals zetten we voort. We versterken de publiek-private samenwerkingsverbanden om de regionale economische kansen te benutten. Samen met de Brainportregio ontwikkelen we de mainport-status door...”. We zijn daarmee de enige regio die met naam genoemd is in dit akkoord. Hiermee hebben we het noodzakelijke haakje gekregen om het Rijk ook de komende jaren intensief te betrekken bij het realiseren van de opgaven van de regio. Het is wederom een bevestiging dat het hightech-ecosysteem van Brainport een zaak van nationaal belang is. Het geeft centrumstad Eindhoven (naast de G4) richting Rijk en provincie een uniek onderscheidende positie ten opzichte van steden van vergelijkbare omvang in Nederland. Het is wederom onze opgave en verantwoordelijkheid om dit de komende periode optimaal te verzilveren in nauwe samenwerking met de regiogemeenten en de triple-helixpartners. Samen met Rijk en provincie werken we deze mainportstatus uit in een integrale strategische agenda met daarin de opgaven die hieruit voortvloeien (bij voorkeur inclusief financiële toezeggingen daarbij). Daarnaast is de doorontwikkeling van de Brainport Nationale Actieagenda het vehikel voor uitvoering en werkafspraken met de verschillende departementen. We zien dit als de verzilvering van ons Brainport-bid uit april 2021 en het resultaat van een lobby die we het afgelopen jaar samen met onze partners gevoerd hebben. Een resultaat om trots op te zijn.

Met de Brainport Nationale Actieagenda en met name met de Regiodeal in 2018 had de Brainportregio al een eerste éénmalige rijksondersteuning gehad voor vier jaar van totaal € 130 miljoen (met € 240 miljoen cofinanciering). Op 5 april jl. hebben wij u uitgebreid geïnformeerd over de resultaten van de Regio Deal tot nu toe. Als gemeente Eindhoven hebben we in 2021 hard gewerkt aan de realisatie van Eindhovense projecten binnen de Regio Deal, zoals Vonk en de aanbesteding van het conference center. Met ‘Elysion’ heeft Van der Valk een zeer aansprekend concept neergelegd en was daarmee de terechte winnaar van de aanbesteding. Hiermee kan een ontbrekende schakel in het Eindhovense voorzieningenniveau gerealiseerd worden. In 2021 zijn ook het vernieuwde Area51 en het Urban Sports Park geopend. Mooie voorzieningen gericht op een brede groep Eindhovenaren. Dankzij de Regiodealbijdrage aan de Tongelreep hebben we in 2021 flinke stappen kunnen zetten in de omvormging van de Tongelreep. De aanbesteding van architect en installateurs is afgerond zodat de definitieve ontwerpen gemaakt kunnen worden en de omvorming daadwerkelijk begin 2023 van start kan gaan. De Regio Deal heeft daarmee in de afgelopen jaren daadwerkelijk de gewenste impuls aan het Eindhovens voorzieningenniveau gegeven. Een impuls waar heel veel Eindhovenaren profijt van gaan hebben.

We spraken in de inleiding over de veerkracht van de regio en de snelheid waarmee herstel is opgetreden ondanks corona. Dit wordt bij uitstek geïllustreerd door de ontwikkeling op het gebied van de regionale programmering van bedrijventerreinen. Met de gemeenten in het stedelijk gebied is de afgelopen jaren een zorgvuldig proces doorlopen om overaanbod (waar toentertijd sprake van was) tegen te gaan. In 2021 is wederom de balans opgemaakt en is een inschatting gemaakt van de behoefte voor de komende drie jaar. Ook dit was weer een zorgvuldig proces en een mooi voorbeeld hoe we steeds beter (moeten) samenwerken in het stedelijk gebied. Dit heeft onder andere geleid tot het vrijgeven van Park Forum West voor verkoop. Maar in plaats van drie jaar is dit inmiddels binnen vier maanden volledig uitverkocht, weten we inmiddels. Een concretere illustratie van de kracht van het ecosysteem is amper te vinden.

In 2021 zijn we uitgeroepen tot meest MKB-vriendelijke stad van Nederland en na Rijssen-Holten de tweede MKB-vriendelijkste gemeente. Daarmee hebben we de lijn vastgehouden en uitgebouwd sinds we in 2019 uitgeroepen werden tot MKB-vriendelijkste gemeente van Brabant. Dit is het resultaat van goede en gefocuste samenwerking met onze lokale ondernemers. We hebben in 2021 voortvarend uitvoering gegeven aan het MKB-plan. De aanpak van winkelcentra stond in 2021 hoog op de agenda. Er zijn goede stappen gezet met WoensXL, winkelcentrum Haagdijk, winkelcentrum Kastelenplein en de winkeliers van de Geldropseweg. Deze samenwerking is er op gericht om ondernemersverenigingen nieuw leven in te blazen en om ondernemers te verleiden zich hier te vestigen. In 2021 hebben uitvoering gegeven aan de lijnen van het Startupplan dat de raad heeft vastgesteld, met zichtbare resultaten. Tenslotte zijn we met Brainport Development aanjager geweest voor een nationaal ‘Deep-tech’-fonds van € 250 miljoen waar het technologisch MKB van profiteert.

Naast inwoners profiteert ook het MKB van de verdere uitrol van glasvezelgebaseerde breedbandverbindingen in de stad. In 2021 zijn de nodige aansluitingen gerealiseerd in de resterende, nog niet aangesloten gebieden in de binnenstad, Gestel en Strijp. Naar verwachting zal de gehele verglazing van Eindhoven daarmee in 2022 afgerond kunnen worden. De steeds verdergaande digitalisering van de samenleving met alle mogelijkheden van dien, brengt nieuwe vraagstukken met zich mee. In 2021 hebben we een betekenisvolle stap gezet met de vaststelling van het raadsvoorstel Ethiek en Digitalisering. We zijn gestart met het vormen van ethische teams en de voorbereidingen voor het vormen van een externe ethische commissie zijn inmiddels afgerond. We hebben daarnaast het Living Lab Stratumseind omgevormd naar een Stadslab. Dit Stadslab heeft een andere oriëntatie gekregen. Het wordt de plek waar enerzijds innovaties laagdrempelig zichtbaar gemaakt gaan worden en waar de ethische dilemma’s van nieuwe technologie voor inwoners inzichtelijk en tastbaar gemaakt kunnen worden.

Op het gebied onderwijshuisvesting hebben we in 2021 mooie resultaten bereikt met de uitbreiding en nieuwbouw van een aantal scholen, zoals het Novalis, de Rungraaf en de Korenaar. We hebben de herstructurering van de Internationale School Eindhoven (ISE) afgerond en met een bedrijfslevenbijdrage van € 1.150.000 hebben we de uitbreiding van de ISE kunnen realiseren. Het herijkte Integraal Huisvestingsplan (IHP) voor het Primair Onderwijs is vastgesteld in 2021. Onderwijsinhoudelijk bleek de Lokale Educatieve Agenda (LEA) een goed vehikel om in coronatijd afspraken met het onderwijs te maken. Onder andere op het gebied van onderwijsachterstanden, kansengelijkheid, laaggeletterdheid (onder andere met ondersteuning van ASML, de Openbare Bibliotheek Eindhoven en de stichting Lezen en Schrijven) en de inzet van de middelen van het Nationaal Onderwijsprogramma (NPO). Meer scholen hebben een verlengde schooldag gekregen en we hebben de Zomerschool in 2021 uitgebreid. Vanwege de lockdown zijn niet alle activiteiten van de Winterschool in 2020 doorgegaan. We hebben in juni 2021 de betreffende leerlingen alsnog uitgenodigd om het programma te volgen.

Op het gebied van mobiliteit stond 2021 vooral in het teken van uitvoering geven aan de lijnen gericht op duurzame bereikbaarheid van de stad en het realiseren van een autoluwe binnenstad. Dat laatste laat zich zien in de manier waarop we straten herinrichten. Afgelopen jaar was de Geldropseweg hier een goed voorbeeld van, net als de herinrichting van de Grote Berg. Meer ruimte voor langzaam verkeer en meer ruimte voor groen. Er zijn voorbereidingen gedaan voor de herinrichting van de westelijke binnenring om deze verkeersveiliger en groener te maken, met meer ruimte voor de voetganger en betere oversteekmogelijkheden. Dit past ook in ons streven om de binnenstad autoluwer te maken. Onder andere door bezoekers van de binnenstad te stimuleren om de fiets te pakken door het fietsen in de stad aangenamer te maken. We hebben in 2021 een fietsparkeerstrategie vastgesteld om de aantrekkelijkheid om op de fiets naar de stad te komen te vergroten. Het realiseren van een grote fietsparkeerkelder bij het station gaat daar zeker bij helpen. In 2021 hebben we ook stevig ingezet op duurzame deelmobiliteit, zoals elektrische deelfietsen en deelscooters en elektrische deelauto’s. Deze zijn inmiddels ruim voorhanden en er wordt gretig gebruik van gemaakt. We blijven het gebruik van de P&R in Genneper Parken stimuleren, zeker nu de coronabeperkingen verdwenen zijn. Het ontwerp van de nieuwe HOV3-lijn tussen WoenselXL en Eindhoven Airport door de raad vastgesteld. We hebben ingezet op gedragsverandering om de verkeersveiligheid te verbeteren.

Voor de bereikbaarheid van de stad is het landelijke MIRT-proces (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport) van belang en de afspraken die we met het Rijk kunnen maken over onze opgaven. In 2021 zijn we doorgegaan met het verder uitwerken van onze bereikbaarheidsopgaven in relatie tot de geprojecteerde groei van de stad en de verwachte toename van woon- en werklocaties. Dit zijn bouwstenen in het proces van de uitwerking van de mainportstatus en die verzilverd moeten worden op de MIRT-tafel. Het gaat daarbij onder andere om zaken als de ontwikkeling van de multimodale knoop Eindhoven (inclusief de realisatie van een nieuw busstation en de fietsenstalling Stationsplein Zuid in samenwerking met NS en Prorail) en de mobiliteitstransitie, waar de werkgeversbenadering onderdeel van is. Dit kunnen we namelijk als overheid niet alleen. Ook de aanpassingen van het hoofd- en onderliggend wegennet horen daarbij om te zorgen dat het niet vastloopt op de N2/A2.  

Daarnaast is er in 2021 het nodige gebeurd in Eindhoven NoordWest. Er is een breed gedragen gebiedsvisie en ontwikkelstrategie gemaakt samen met Eindhoven Airport, Flight Forum, Vliegbasis Eindhoven en het bedrijventerrein Eindhoven Airport voor het Eindhoven Airport District. Hiermee wordt meer samenhang gebracht in ontwikkelingen en ambities. Deze visie helpt daarnaast de doelen uit de Proefcasus Eindhoven Airport te realiseren. Eindhoven Airport en de Vliegbasis Eindhoven willen zorgen voor een gezonde en veilige leefomgeving en als ‘goede buur’ de relatie met de omgeving versterken en omgevingseffecten van het vliegen verminderen. In 2021 is concreet handen en voeten gegeven aan Luchthaven Eindhoven Overleg (LEO) dat in 2020 is opgericht. Daarmee ligt er een basis voor de toekomstige en duurzame doorontwikkeling van Eindhoven Airport in lijn met het advies van Pieter van Geel.

Frisse lucht en nieuwe energie

In 2021 hebben we een stevige omslag op het gebied van klimaat en energie kunnen maken. Niet in de laatste plaats omdat de beschikbaarheid van structurele middelen hiervoor ons meer slagkracht heeft gegeven. Belangrijke basis hiervoor is het eind 2020 vastgestelde Klimaatplan 2021-2025 met bijbehorende uitvoeringsagenda. We hebben bijvoorbeeld gewerkt aan een aantal Green Deals met maatschappelijke sectoren. Zorgpartijen zijn aan de slag gegaan met de Green Deal Zorg. Daarnaast is een Green Deal Kantoren gestart, met als doel om in 2022 met kantooreigenaren afspraken te maken over het verduurzamen van kantoorpanden. Ook is een Deal met de evenementenbranche in voorbereiding.

In 2021 zijn we samen met Helmond opgetrokken om onszelf te kandideren voor de Europese missie van 100 klimaatneutrale steden in 2030. We hebben veel energie en enthousiasme losgemaakt bij onze partners in de stad. We hebben hierop ingezet omdat we ervan overtuigd zijn dat we deze majeure opgave niet zelf kunnen realiseren. Het Rijk en Europa hebben we hard nodig en de missie kan daarin een doorslaggevend vliegwiel zijn. Inmiddels weten we dat we geselecteerd zijn door de Europese commissie en zijn we inmiddels aan de slag om te komen tot ‘Climate City Contract’. Wat ons betreft een mooie bevestiging van de voortvarende manier waarop we met het klimaatvraagstuk aan de slag zijn.

Energiebesparing is een belangrijk speerpunt van beleid. We hebben in 2021 de voorbereidingen getroffen voor een wijkgericht traject om energiebesparing te koppelen aan het verlagen van de kosten van levensonderhoud voor Eindhovenaren die het minder breed hebben. Er zijn 15 buurten geselecteerd waar een relatief groot deel van de bewoners te maken heeft met energiearmoede. Daarnaast zijn er 11 buurten geselecteerd waar de energielabels laag zijn (labels E, F en G) en het energieverbruik hoog is. In deze buurten gaan we de komende tijd gerichte acties ondernemen, onder andere op het gebied van woningisolatie en zonnepanelen. Met het inrichten van het energieloket, het opleiden en inzetten van energiecoaches en het uitgeven van energiebespaarboxen hebben we onze inzet op besparen verder versterkt in 2021. Bij veel van deze activiteiten werken we nauw samen met de Eindhovense woningcorporaties en hun huurdersverenigingen onder de vlag van het Duurzaamheidspact. Dit pact heeft in 2021 opnieuw zijn toegevoegde waarde bewezen.

In 2021 bleven we inzetten op verdere verduurzaming van het eigen en het maatschappelijk vastgoed. De stadhuistoren was hier een wervend voorbeeld van. Het is een illustratie van wat je kan bereiken met een slimme verduurzamingsstrategie. Deze kennis zetten we in voor andere trajecten in de stad. Met de inmiddels hard oplopende energieprijzen is de behoefte en noodzaak hiervoor des te groter.

Naast het besparen van energie moet ook een transitie gemaakt worden naar duurzame energiebronnen. In 2021 heeft uw raad ingestemd met de Regionale Energie Strategie (RES 1.0). Deze is opgesteld met de 21 gemeenten in de regio, provincie en waterschappen en zet in op energiebesparing, ontwikkelen en verdelen van duurzame warmtebronnen en opwek van wind- en zonne-energie. We hebben daarbij vastgesteld dat Eindhoven geen mogelijkheden heeft voor energieopwekking met windmolens. In lijn met de in 2021 vastgestelde warmtetransitievisie hebben we daarom gewerkt aan alternatieve vormen voor duurzame energieopwekking. Een mooi voorbeeld is het onderzoek dat we gedaan hebben naar de mogelijkheden om woningen te verwarmen met de warmte van de rioolzuivering. Inmiddels hebben we rijksgeld gekregen om dit te realiseren in de Generalenbuurt. Warmte uit datacentra is een andere optie die we onderzoeken op haalbaarheid. En we hebben vol ingezet op het stimuleren van zonnepanelen op huizen en bedrijfspanden. Sowieso zullen we de regio nodig hebben om te kunnen voorzien in de toekomstige Eindhovense duurzame energiebehoefte. We hebben zelf namelijk te weinig mogelijkheden om voldoende duurzame energie op te wekken. Zeker in de context van een hard groeiende stad. Met de regio zullen we hierover goede afspraken moeten maken. Daarnaast zien we een groeiende vraag naar (schaars in de markt aanwezig) installateurs.

Naast alle inhoudelijke inzet, lag in 2021 de vraag nadrukkelijk op tafel hoe we om willen gaan met de rol van de overheid in relatie tot de warmtenetten en hoe we de publieke taak hierin zien. Dan gaat het over zeggenschap, maar ook over bedrijfsrisico’s en hoe om te gaan met noodzakelijke, maar onrendabele investeringen. De recente ontwikkelingen in ’t Ven en Lievendaal zijn hier een goede illustratie van. Wij hebben richting Rijk ingezet op een stevige overheidsrol. De energietransitie kan alleen succesvol zijn als het betaalbaar, rechtvaardig en duurzaam is. Dat vraagt om een stevige vinger in de pap van deze toekomstige nutsvoorzieningen. Maar dat kunnen we niet zonder de (financiële) steun van het Rijk waarmaken, bijvoorbeeld via een Waarborgfonds dat risico’s afdekt. In het licht van de groei van de stad is dit ook randvoorwaardelijk, net als oplossen van het vraagstuk van overvolle electriciteitsnetten. Dat gaat anders een rem zetten op de duurzame groei en transitie van de stad.

Realiseren van de klimaatopgave is meer dan de energietransitie alleen. Het vraagt inspelen op het veranderende klimaat in de stad. Voorkomen van hittestress en wateroverlast en het bevorderen van biodiversiteit zijn daarbij belangrijke pijlers. In 2021 hebben we daarin stevige stappen gezet met de verdere vergroening. Dat hebben we gedaan langs drie pijlers: het versterken van de groene hoofdstructuur, het vergroenen van de binnenstad en een gerichte aanpak om wijken klimaatbestendig te maken. Met het realiseren van het inrichtingsplan Genneper Parken en het voorbereiden van de aankoop van de Wielewaal hebben we in 2021 een flinke impuls kunnen geven aan de groene hoofdstructuur. Met het B5-bod van de vijf Brabantse steden aan de provincie en de middelen die de provincie daarvoor in 2021 beschikbaar gesteld heeft, hebben we mooie stappen kunnen zetten in de realisatie van het Natuurnetwerk Brabant.

In 2021 is de binnenstad weer een stuk groener geworden. De Geldropseweg en de Grote Berg als mooie voorbeelden, net als de Nieuwe Emmasingel. De voorbereidingen zijn getroffen voor het Stratumseind en de aanleg van het Victoriapark. Inmiddels is de in 2021 voorbereide herinrichting van de Emmasingel en Keizersgracht in uitvoering genomen. Ook de komende jaren zullen we de vergroening verder doorzetten met onder andere de Demer en de Rechtestraat. Vergroening van de wijken is de derde pijler van ons groenbeleid. En dan met name de groenarme wijken. We zetten samen met bewoners in op vergroening en ontharden van deze wijken. Deze hebben we in 2021 geselecteerd en we hebben daar geld voor vrijgemaakt. Ook hebben we naar aanleiding van de raadsmotie vorig jaar twee tiny forrest’s ingericht en een derde is in voorbereiding.

Milieu in brede zin heeft daarnaast onze permanente aandacht. Signalen uit de buurt nemen we dan ook serieus. Dit hebben we laten zien met het gezondheidsonderzoek en de daaruit voortvloeiende interventies rondom de Asfaltcentrale op de Hurk. Met het verder groeien van de stad is een gezonde leefomgeving des te belangrijker. Daar hebben we veel oog voor. Tenslotte hebben we in 2021 de nieuwe afvalstrategie voor huishoudelijk afval vastgesteld. De herijking hiervan was noodzakelijk om de hoeveelheid restafval per inwoners terug te kunnen dringen. En corona heeft ook in 2021 ervoor gezorgd dat we te maken hadden met de nodige bijzet bij de afvalcontainers. Een hardnekkig vraagstuk dat zich niet gemakkelijk laat oplossen.

Stad met een groot hart
Het tekort aan woningen liet zich in 2021 nog steeds gelden. Het afgelopen jaar stond daarom in het teken van het blijven aanjagen van de woningbouwproductie en het zoeken naar creatieve mogelijkheden om sneller, meer woningen beschikbaar te krijgen. Betaalbare koop en huur hebben daarbij onze bijzondere aandacht. Ondanks dat op veel plaatsen de hijskranen in de stad weer terug zijn, zagen we dat in 2021 de woningbouwproductie achterliep op onze (ambitieuze) doelstellingen. We hebben het afgelopen jaar dan ook stevig ingezet op het nemen van versnellingsmaatregelen die de komende jaren zijn vruchten moeten afwerpen. Goede monitoring en de inzet van een woningbouwregisseur moet zorgen voor realisme van de planningen van marktpartijen. We hebben een versnellingstafel ingericht om met marktpartijen te komen tot betere afstemming en samenwerking. Aangezien de woningmarkt een regionale markt is, werken we hierbij nauw samen met de gemeenten in het stedelijk gebied aan de hand van een regionaal versnellingsplan. In 2021 zijn onze aanvragen voor rijksmiddelen om de woningbouw een impuls te geven succesvol geweest. De Woondeal met het Rijk (in 2019 afgesloten) lijkt op dit punt zeker zijn vruchten af te werpen. Om het aantal betaalbare studentenwoningen te vergroten is in 2021 het convenant Studentenhuisvesting gesloten tussen gemeente, onderwijsinstellingen, verhuurders en studenten. Om de groei van het aantal studenten op te vangen, moeten meer woningen beschikbaar komen; nieuw of bestaand. Zeker bij dat laatste is het zoeken naar de goede balans tussen het stimuleren van kamerverhuur en het behouden van de leefbaarheid van buurten en wijken. Tenslotte hebben we in 2021 het woonwagenbeleid geactualiseerd, mede gezien de grote vraag naar standplaatsen en de verplichting om daarin te kunnen voorzien.

De bestemmingsplannen van District-E en de Edge zijn in 2021 vastgesteld. Het zijn goede illustraties dat we ondanks alle inzet om woningbouw te versnellen, ook te maken hebben met de ruimtelijke ordeningsprocedures. Bouwprojecten lopen vertraging op door bezwaar- en beroepsprocedures en we hebben te maken met een wachtlijst bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Ook de bouwwereld zal te maken hebben met tekorten op de arbeidsmarkt en materiaalschaarste. Dit zijn zorgelijke ontwikkelingen in het licht van de groei van de stad.

Naast de rijksmiddelen uit de woningbouwimpuls, zijn we ook succesvol geweest om rijksmiddelen uit het Volkshuisvestingsfonds naar Eindhoven te halen. Ruim € 20 miljoen komt beschikbaar die we gaan inzetten voor de wijkaanpak in Woensel-Zuid en specifiek voor de herstructurering van kwetsbaar particulier bezit, de verduurzaming van de particuliere woningvoorraad en de herstructurering van de Gildebuurt. In 2021 hebben we sowieso veel aandacht gehad voor Oud-Woensel vanwege de stevige signalen die daarover door bewoners en raad zijn afgegeven. Met bewoners, ondernemers, vastgoedeigenaren en andere professionele en maatschappelijke partners is een intensieve samenwerking opgezet die voor een kentering in het gebied moet zorgen, onder andere aan de hand van het ontwikkelde Toekomstbeeld Oud-Woensel. Daarnaast heeft 2021 in het teken gestaan van de voorbereiding om te komen tot een gericht en integraal actieplan voor de wijkaanpak Bennekel, Doornakkers en Oud-Woensel dat inmiddels in uitvoering is gekomen.

Het opvangen van de groei van de stad en de groeiende vraag naar woonruimte die daarmee gepaard gaat, is een grote opgave voor Eindhoven. Om deze groei, gegeven de schaarse ruimte, in goede banen te leiden is eind 2020 de Verdichtingsvisie vastgesteld. Daarmee lag er een goed fundament om vervolgens in 2021 aan de slag te gaan met een aantal ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld de visie op het Stadhuisplein in de binnenstad en de ontwikkelingen rondom WoenselXL buiten de ring. Het wordt met een groeiende stad steeds uitdagender om de goede balans te vinden tussen de behoefte aan woningen, werklocaties en openbare ruimte. En dit alles in de context van bereikbaarheids- en duurzaamheidsopgaven. Deze puzzel zal de komende jaren complexer worden.  Onze opgaven zijn het afgelopen jaar steeds verder in beeld gebracht en kristalliseren steeds verder uit. Daar kan in de volgende collegeperiode op voortgebouwd worden.

De groei en internationalisering van de stad, de veranderingen in de samenleving, de veranderingen in de rol van de overheid en de toenemende complexiteit van opgaves zoals klimaatverandering, vragen om vernieuwing en aanscherping van de manier waarop we het gesprek met onze inwoners aangaan. In 2021 hebben we daarom het beleid van inwoners- en overheidsparticipatie op een nieuwe leest geschoeid. Met het vaststellen van de nota Inwonersparticipatie ligt er een goede basis voor de komende jaren. Parallel aan het maken van het beleid zijn we ook aan de slag gegaan om inwoners op andere manier te betrekken. Bijvoorbeeld bij de gebiedsvisie Stadhuisplein en op verzoek van de raad met de Inwonersbegroting Oud-Woensel. De stadsbrede dialoog “Blik op Eindhoven” over het thema Brede Welvaart heeft goed inzicht gegeven in wat Eindhovenaren bezighoudt.

Dat laatste was zeker nuttig in een jaar dat nog steeds door corona gedomineerd werd. En dat ook stevige druk zette op de vitaliteit van de stad. De binnenstad is daarbij een goed voorbeeld. We zijn ook in 2021 intensief in verbinding geweest met de partijen in de binnenstad. Daar zaten we wekelijks mee aan tafel om te kijken wat nodig was, wat kon en wat moest. Het is ook aanleiding geweest om een nieuw strategisch overleg te starten met horecaondernemers, de detailhandel, de stichting BIZ en de culturele instellingen in de binnenstad. Positief bijeffect van corona is dat de binnenstad zich verenigd heeft en dat meer dan in het verleden samen opgetrokken wordt. Deze goede samenwerking moeten we vast blijven houden omdat die helpt om de binnenstad te versterken. In 2021 heeft ook een draagvlakmeting plaatsgevonden onder ondernemers in de binnenstad over de continuering van de BIZ. Daar bleek veel draagvlak voor zodat de BIZ voor vijf jaar verlengd wordt. De BIZ is een krachtige hulpmotor gebleken om zaken in de binnenstad mede mogelijk te maken.

Met het vaststellen van de evenementenvisie en met de evaluatie en herijking van onze citymarketing hebben we een goede basis gelegd voor de komende periode die hopelijk zonder coronabeperkingen zal blijven. Met de regio is op het gebied van voorzieningen en evenementen de samenwerking versterkt. In 2021 is de gezamenlijke toekomststrategie voor regionale- en topvoorzieningen en evenementen (GROOTS) opgesteld en door de 9 afzonderlijke gemeenteraden vastgesteld. Sowieso was 2021 op het gebied van evenementen een beter jaar dan 2021. De Dutch Design Week kon gelukkig weer fysiek doorgaan en ook GLOW kon doorgaan (zij het een dag korter). Heel bijzonder was natuurlijk de hybride viering van Koningsdag in het bijzijn van de koninklijke familie. Eindhoven liet zich hierbij van haar beste kant zien als stad van technologie en innovatie, ondanks de relatief beperkte voorbereidingstijd.
In 2021 zijn ook de voorbereidingen gedaan voor een nieuwe visie en strategie Citymarketing, die begin 2022 door uw raad is vastgesteld. Hierin zitten alle ingrediënten om het Eindhovens profiel verder te versterken en uit te bouwen als een vernieuwende, gastvrije en duurzame stad. Voor bezoekers, maar juist ook voor de Eindhovenaren zelf.

Zoals eerder vermeld hebben we mede dankzij de Regio Deal een stevige impuls kunnen geven aan de culturele voorzieningen die Eindhoven aantrekkelijk maken. Naast de stappen die we gezet hebben met Vonk is het FutureLab op 1 januari 2021 van start gegaan in het Evoluon. En we zijn trots op het nieuwe toekomstperspectief dat is ontstaan voor het Muziekgebouw met het ontwikkelplan “Verbinden en Verbreden”. We zijn ook trots dat we in staat waren om ruimhartig coronasteun te verlenen aan de culturele sector die door de coronabeperkingen stevige klappen heeft opgelopen. Hier zullen we de komende jaren goede vinger aan de pols moeten houden, omdat juist in een groeiende stad een goed cultureel voorzieningenniveau van groot belang is. Erfgoed maakt daar zeker onderdeel van uit. We moeten zuinig zijn op de geschiedenis van onze stad. In 2021 zijn de erfgoeddoelen door de raad vastgesteld. Daarnaast hebben we voorbereidend onderzoek gedaan naar de bescherming van panden uit de wederopbouwperiode en we zijn gestart met de inventarisatie naar potentiële monumenten uit de periode na 1965. Dit alles uiteraard in nauwe samenwerking met de erfgoedstichtingen. De herinrichting van straten en wegen geeft ook de gelegenheid om archeologisch onderzoek te doen. Onder andere op de Grote Berg zijn interessante vondsten uit de Spaanse tijd gedaan.

Ook de sportsector heeft geleden onder de coronabeperkingen. Gelukkig waren we in staat om met onze steunmaatregelen voor een beetje lucht te zorgen. Hoewel er in 2021 meer mogelijk was dan in het eerste coronajaar, lieten de beperkingen zich ook bij verenigingen en accommodaties voelen. Zichtbaar was dat ook tijdens het International Swimming League (ISL)-zwemevenement. Een mooi evenement dat noodgedwongen zonder publiek moest plaatsvinden. De marathon kon gelukkig wel doorgaan in oktober. Begin 2021 is de nieuwe Sport- en beweegvisie vastgesteld en met ruim 45 partners is het lokaal sportakkoord gesloten. Onder andere wordt ingezet op bestuursondersteuning voor verenigingen en het toeleiden van middelbare scholieren naar sportverenigingen. Na corona is het sowieso in belangrijk dat zoveel mogelijk Eindhovenaren in beweging komen.

Met de realisatie van de dierenopvang aan het Eindhovensch Kanaal komt er een einde aan een lang lopend traject met een aantal regiogemeenten. Het nieuwe gebouw ter vervanging van de Doornakkers is in gebruik genomen en daarnaast is een nieuwe stichting opgericht. Deze stichting ROZE, voert vanaf 2022 de taken uit met betrekking tot (zwerf)dierenopvang waar voorheen de Dierenbescherming dit deed.

Corona zorgde ervoor dat op het gebied van veiligheid 2021 wederom een turbulent jaar was. Dieptepunt waren de zogenaamde avondklokrellen op 24 januari 2021. Een dergelijke uitbarsting van extreem geweld, rellen, plunderingen en vernielingen hadden we niet eerder in Eindhoven gezien. Een dag later zagen we ook de veerkracht en solidariteit toen veel Eindhovenaren de handen uit de mouwen staken om schade aan de stad te helpen herstellen. Met meer dan 300 demonstraties werd in 2021 op dit gebied een record verbroken. We koesteren de vrijheid van meningsuiting en we vinden het belangrijk om dit grondrecht optimaal te faciliteren. Uiteraard met oog voor de veiligheid en de openbare orde. Tegelijkertijd heeft het ook veel gevraagd van de organisatie om dit allemaal in goede banen te leiden.

Tenslotte

Deze jaarrekening is de afsluiting van onze collegeperiode. Een collegeperiode die voor een belangrijk deel in het teken stond van corona. Een collegeperiode waarin we, zoals eerder gezegd, met trots terugkijken op de behaalde resultaten. Toen we begonnen stond de gemeente financieel aan de rand van de afgrond. We eindigen met een financieel gezonde startsituatie voor onze opvolgers. We hebben de stad door de coronacrisis geleid zonder dat we concessies hebben gedaan aan de in het coalitieakkoord geformuleerde ambities. We hebben lastige en langslepende dossiers tot een goed einde gebracht en we hebben structurele ruimte gecreëerd om het fundament te leggen voor een toekomstbestendige stad met balans tussen zorg voor de kwetsbaren, economische voorspoed en een duurzame stedelijke ontwikkeling. Streven naar brede welvaart en een financieel gezonde gemeente was ons bindmiddel en gezamenlijk doel. Ondanks dat we een college waren met heel verschillende partijen en politieke opvattingen, waren we een goed team. We zijn in staat geweest om onze tegenstellingen te overbruggen. Niet alleen met de afspraken die we in het coalitieakkoord vastgelegd hebben, maar juist in het dagelijks doen. We stonden zij aan zij om Eindhoven door de crisis te loodsen. We hebben eendrachtig ingesprongen op de onverwachte en soms onvoorziene kansen en bedreigingen die op ons pad kwamen. De stad staat er beter voor dan toen we begonnen. Eindhoven staat aan de vooravond van een nieuwe fase. Een fase met complexe vraagstukken en met nieuwe dynamiek. Er liggen voor onze opvolgers de nodige uitdagingen. Inhoudelijke opgaven In de stad, opgaven in de bestuurlijk-ambtelijke samenwerking en opgaven in het toekomstklaar maken van de organisatie. We hebben het afgelopen jaar hard gewerkt om daar een stevig fundament voor te leggen en de noodzakelijke bouwstenen voor aan te reiken. We zijn trots op wat we bereikt hebben. Laat de toekomst maar komen.