Jeugd
In 2021 is op verschillende manieren gewerkt aan verbetering van de ondersteuning van de jeugd in Eindhoven. Zo is met het in november vastgestelde preventief jeugdbeleid 2022-2026 een samenhangende preventieve aanpak ontwikkeld. Hiermee wordt de komende jaren geïnvesteerd in preventie en daarmee in een positief opvoed- en opgroeiklimaat in Eindhoven.
Voor de inkoop van passende tweedelijns ondersteuning aan jeugdigen en gezinnen heeft in 2021 in regionaal verband (regio Samen voor Jeugd) de uitgestelde aanbesteding plaatsgevonden. Dit heeft geresulteerd in een drietal nieuwe contracten met jeugdhulpaanbieders per 1 januari 2022, namelijk voor specialistische jeugdhulp, hoog specialistische jeugdhulp (waaronder dagbehandeling en gezinsgerichte interventies) en alle 24-uurs ondersteuning (verblijf). Tevens zijn de voorbereidingen getroffen voor de nieuwe contracten voor crisishulp en de Multi-aanpak voor gezinnen, die ingaan per 1 juli 2022. Naast nieuwe contracten vraagt het nieuwe mono-multimodel om een proces op maat, waarbij eenvoudige ondersteuningsvragen efficiënt kunnen worden opgepakt en bij meervoudige ondersteuningsvragen de juiste expertise direct aan tafel zit. De kaders voor deze processen zijn opgesteld, zodat we vanaf 1 juli 2022 jeugdigen en gezinnen effectiever kunnen ondersteunen.
Ten behoeve van de regionale samenwerking in regio Samen voor Jeugd is een gezamenlijke bestuurlijke ambitie opgesteld. Deze ambitie is leidend voor de nieuwe governance in de regio en de transformatie van de jeugdhulp.
Naast de regionale samenwerking in Samen voor Jeugd wordt ook in andere regionale verbanden (op grotere schaal) samengewerkt. Zo is de spoedeisende zorg voor jeugdigen in 2021 door de gemeente Eindhoven aanbesteed, omdat het contract met de betreffende aanbieder afliep. Met ingang van 1 januari 2022 is daardoor stichting Veilig Thuis Zuidoost-Brabant de aanbieder van de crisisdienst jeugd in het vrijwillig kader voor onze gehele jeugdhulpregio (Zuidoost-Brabant, 21 voor de Jeugd).
Daarnaast is vanuit de gemeente in 2021 fors ingezet om samen met de andere vier regio’s in Brabant de ontstane crisis in de jeugdbescherming te keren. Deze kwam voort uit de opnamestop die bij twee gecertificeerde instellingen (GI's) voor jeugdbescherming werd ingesteld. De opgave voor de gemeenten bestond eruit om zorg te dragen voor een crisisorganisatie die de toestroom van casuïstiek in de jeugdbescherming zou borgen. Een ander deel van de opgave waar de gemeente(n) in 2021 op inzette, maakte onderdeel uit van de verbeteringen die we in Brabant nastreven t.a.v. de jeugdbescherming: de tijdige inzet van passende hulp tijdens een maatregel van jeugdbescherming of jeugdreclassering. Daarbij is onder meer het Regionaal Expertteam nadrukkelijk betrokken.
Voor het organiseren van de best passende hulp voor kinderen en jeugdigen tot 23 jaar met complexe én meervoudige én weinig voorkomende problematiek is in 2021 het Bovenregionaal Expertise Netwerk Jeugd Brabant en Zeeland (BEN) ingericht en opgestart. Het BEN ondersteunt de regionale expertteams in Brabant en Zeeland bij het organiseren van de best passende hulp voor deze zeer complexe problematiek. Eindhoven fungeert voor de ontwikkeling en instandhouding van het BEN als coördinerend gemeente in Brabant en Zeeland.
Op landelijk niveau is het in 2021 veel gegaan over de houdbaarheid van het huidige jeugdstelsel, dat al langere tijd onder druk staat. Er hebben onderzoeken plaatsgevonden naar de uitgaven door gemeenten, de resultaten die landelijk en lokaal geboekt worden, de hulp die aan jeugdigen wordt geboden en de houdbaarheid van het stelsel op de langere termijn. De eindconclusie van deze onderzoeken is dat het jeugdstelsel op deze manier onhoudbaar is. Er moeten bij gemeenten extra middelen bij om de directe tekorten te dekken en om het stelsel structureel te kunnen hervormen. Daarop heeft het Rijk besloten om voor 2021 en 2022 extra middelen beschikbaar te stellen aan gemeenten, ter compensatie van de tekorten in de jeugdzorg en met een nadrukkelijke ontwikkel- en hervormingsopgave. Voor Eindhoven betekent dit € 6,2 mln. extra aan middelen voor 2021 en € 17,2 mln. voor 2022. Deels zijn deze middelen bedoeld om de tekorten te dempen en deels om te investeren in de hervorming. Besluitvorming over structurele middelen vindt naar verwachting begin 2022 plaats door het nieuw te vormen kabinet, samen met besluitvorming over een zgn. landelijke hervormingsagenda voor de jeugdhulp, die vanaf eind 2021 door VNG, VWS en andere stakeholders wordt opgesteld. In Eindhoven wachten we deze ontwikkelingen niet af en zijn we reeds gestart met het opstellen van een lokaal verbeterplan voor de jeugdhulp, het Deltaplan Jeugd. In dit plan is aandacht voor de inhoudelijke ontwikkelopgave in het jeugddomein, waarbij de menselijke maat centraal staat. Het gaat niet primair om het optimaliseren van het systeem, maar om goede ondersteuning en ondersteuning en zorg voor kwetsbare jeugdigen en gezinnen in Eindhoven. Het plan is daarom gericht op vier ontwikkellijnen: versterken van het preventief jeugdbeleid, aanpak (problematische) wachttijden, extra inzet op de transformatie en het versterken van de uitvoering (met focus op de toegang).
Naast alle ontwikkelingen die hierboven beschreven staan was 2021 een bijzonder jaar door Corona. Vooral de bijbehorende beperkende maatregelen hebben een enorme impact gehad op jongeren en hun leefomgeving. Door de lockdown konden jongeren soms langere tijd niet fysiek naar school, niet sporten en zagen ze hun vrienden amper. Dit heeft niet alleen invloed gehad op hun schoolprestaties, maar ook op hun fysieke en mentale welbevinden. Iets wat onder meer geleid heeft tot grotere druk(te) bij de aanbieders van (acute) jeugd-GGZ (Geestelijke Gezondheids Zorg). Via de specifieke uitkering acute jeugd-ggz heeft het Rijk incidenteel geld beschikbaar gesteld voor activiteiten om de beschikbaarheid van acute jeugd-ggz tijdelijk te vergroten. Om ook vanuit landsdeel Brabant en Zeeland gebruik te kunnen maken van deze extra middelen heeft Eindhoven een gezamenlijke aanvraag vanuit het landsdeel gecoördineerd en - samen met zes grote jGGZ aanbieders - ingediend. De hierop toegekende middelen worden vanaf de tweede helft van 2021 (tot eind 2022) ingezet om de druk op de acute jGGZ te verlichten en zo veel mogelijk jeugdigen tijdig en passend te kunnen helpen.
Tot slot is in december 2021 het lokale plan van aanpak Jongeren en corona vastgesteld. Dit plan is samen met vele partners opgezet, voor een optimale ontwikkeling van alle kinderen/jeugdigen in Eindhoven. Met waar nodig passende ondersteuning/zorg, zodat de negatieve impact van corona wordt gedempt.