Implementatie Omgevingswet
De invoering van de Omgevingswet (OW) is weer uitgesteld. In februari 2022 is bekend geworden dat wederom uitstel zal plaatsvinden naar 1 oktober 2022 of 1 januari 2023.
Het programma Omgevingswet bereidt samen met de betrokken sectoren de voorbereiding/implementatie van de nieuwe wetgeving, de noodzakelijke nieuwe werkprocessen en de ICT-voorzieningen voor.
De druk op de voorbereidingen voor inwerkingtreden van de OW is in 2021 enorm toegenomen. Oorzaak voor het uitstel is en blijft het feit dat de landelijke digitale voorziening niet op tijd gereed is. Eindhoven past haar planning aan de beoogde nieuwe datum inwerkingtreden aan. De extra tijd door het uitstel is hard nodig en de gemeentelijke voorbereidingen gaan derhalve onverminderd door. De hoge werkdruk, corona, en de schaarste op de arbeidsmarkt hebben echter flinke impact op het tempo en de opschaling van de voorbereidingen. Dat is overigens een landelijk beeld.
In 2021 hebben de raad en het college conform planning een aantal voor de OW relevante besluiten genomen: uitgangspunten voor nieuwe legestarieven, participatiebeleid Omgevingswet, een nieuwe verordening Commissie Ruimtelijke Kwaliteit, Bindend adviesrecht raad, en een plan van aanpak voor de transitie Omgevingsplan. Verder is software opgeleverd voor het opstellen en wijzigen van het omgevingsplan en wordt gewerkt aan de implementatie van een nieuw ICT-systeem voor vergunningverlening en toezicht en handhaving. Deze implementatie loopt nog door in 2022. De nieuwe processen zijn grotendeels uitgewerkt, we zitten nu in de fase van keuzes maken en implementatie stappen zetten. De werkdruk op de betrokken sectoren is groot. Dit vormt een risico.
Met het inwerking treden van de Omgevingswet start een transitieperiode die de komende jaren nog veel inspanning van de organisatie gaat vragen. Deze periode duurt tot 1-1-2030, het moment waarop het overgangsrecht stopt en het omgevingsplan definitief klaar moet zijn. Daarnaast zal de landelijke voorziening DSO-LV in de komende jaren uitgebouwd gaan worden, er wordt nu slechts een basisniveau opgeleverd. De uitbouwplanning van het DSO is nog niet bekend. Dit zal in de toekomst met enige regelmaat opnieuw inzet van alle sectoren vragen.
Voorbereiding implementatie WOO en WEP
Per 1 juli 2021 is de Wet Elektronische Bekendmakingen (Web) vervallen en is de Wet elektronische publicaties (Wep) in werking getreden. Vanaf deze datum moeten de volgende zaken via de landelijke applicatie DROP op officielebekendmakingen.nl worden gepubliceerd. Vandaaruit worden ze geconsolideerd op overheid.nl
- Elektronisch bekendmaken van alle nieuwe wettelijk voorgeschreven bekendmakingen, zoals verordeningen, beleidsregels, overige besluiten van algemene strekking.
- Alle verplichte kennisgevingen van vergunningen.
Een fors deel van de gemeentelijke bekendmakingen en digitale ter inzage leggingen vindt plaats vanuit het vergunningenproces. De volledige en juiste ondersteuning van deze digitale terinzagelegging vanuit de nieuwe applicatieomgeving PowerBrowser is globaal bekend, maar moet nog meer gedetailleerd worden uitgewerkt.
De verwachting is dat o.a. een publiek-toegankelijke server voor documentenontsluiting benodigd zal zijn en ingericht zal moeten worden (met bijbehorende beheermaatregelen op technisch, functioneel en procesmatig vlak). Het vraagstuk is urgent. Met het Ruimtelijk Domein is een project opgestart, om dit voor de vergunningenomgeving z.s.m. te implementeren.
De Wet Open Overheid (WOO), die als doel heeft overheden en semi-overheden transparanter te maken, moet ervoor zorgen dat overheidsinformatie beter vindbaar, uitwisselbaar, eenvoudig te ontsluiten en goed te archiveren is. Ter voorbereiding op de inwerkingtreding van de WOO op 1 mei 2022 zijn eisen die voortkomen uit de WOO vertaald naar de gemeentelijke informatiehuishouding en –toegankelijkheid.
De beide wetten gaan we in samenhang implementeren.
Verbijzonderde interne controle
Er is een wetswijziging aanstaande waarmee het college van B&W een rechtmatigheidsverantwoording dient af te geven bij de jaarrekening. Op basis van de informatie die op dit moment beschikbaar is, gaan we ervan uit dat dit voor de eerste keer zal plaatsvinden bij de jaarrekening 2022. De wetswijziging is momenteel nog niet akkoord bevonden.
Met deze verantwoording legt het college verantwoording af over de financiële rechtmatigheid van baten, lasten en balansmutaties. De verbijzonderde interne controle (VIC) is het gemeentelijk instrument om te borgen dat het college van B&W in stelling wordt gebracht om met een redelijke mate van zekerheid (getrouw) de financiële rechtmatigheidsverantwoording af te kunnen geven. Vooruitlopend op de komst van de wetswijziging heeft de gemeente Eindhoven het jaar 2020 en 2021 als pilotjaar ingericht. Belangrijkste doelstellingen van de pilotjaren waren:
- Het doorontwikkelen en verder verbeteren van procedures, structuren en formats voor de uitvoering van de verbijzonderde interne controles en die te hanteren om te komen tot een proef-rechtmatigheidsverantwoording van het college.
- Het verzamelen van lessons learned om mee te nemen in de definitieve implementatie en borging van de nieuwe wet in de gemeentelijke organisatie.
- Het afgeven van een proefverantwoording over 2020 (uitgevoerd in 2021).
We hebben een proefverantwoording opgesteld en aan het college gerapporteerd over 2020. Ook hebben we de lessons learned verwerkt in het verbijzonderde interne controleplan 2021. Afhankelijk van de timing van goedkeuring van de wetswijziging wordt een raadsvoorstel aangeboden waarin de raad wordt gevraagd de verantwoordingsgrenzen en het normenkader voor 2022 vast te stellen (naar verwachting in Q3/Q4 2022).
Tegelijkertijd zien we sinds de jaarrekening 2020 door de aanscherping van de landelijke eisen aan het uitkeringsstelsel, een forse toename in het aantal SISA-regelingen waarover in de jaarrekening gerapporteerd dient te worden. Deze stijging lijkt zich voort te zetten en zet extra druk op de bestaande capaciteit. Waar we in 2020 ongeveer 23 subsidiebeschikkingen hadden, is dit aantal in 2021 opgelopen tot 67. Dat heeft consequenties voor de benodigde capaciteit. Omdat dat niet binnen de reguliere capaciteit kan worden opgevangen. Daarom is voor 2022 de formatie tijdelijk opgehoogd en wordt structureel benodigde uitbreiding ingebracht bij de OOO’s in het kadernotaproces 2023.